GENEL VE İDARİ TARİHÇE

Kozcağız ve çevresinin bilinen 3000 yıllık tarihi içinde Gaskalar, Hititler, Frigler, İonlar, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Helenler, Pontuslar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar tarih sayfalarına adlarını yazdırmışlardır. Mitolojide adı geçen Parthenios (Sular İlahı) Irmağını besleyen iki koldan birisi de Kozcağız (Kocanaz) çayıdır.

İlk adı Ahmetler olan Kozcağız eski bir yerleşim yeridir. Kentte bulunan tarihi değirmenin Rumlardan kaldığı yönündeki söylemler nedeniyle burada Rumların yaşadığı olasılığı güçlenmiştir.   Kozcağız isminin hikayesi de Rumlarla bağdaştırılmaktadır. Dilden dile anlatılmakta olan bu hikayeyi aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

“ Değirmenin birinde bir Rum Ağası varmış. Ağada ağaymış hani..! malı mülkü yerindeymiş yani.. Sadece onda öküz arabası varmış. Değirmeninde ne öğütülürse Bartın’a götürür satarmış. Bu ağanın bir de kızı varmış. Güzelceymiş biraz. Bir gün o kız hastalanmış, yatağa düşmüş. Dört bir yandan hekimler getirilmiş kıza baksınlar diye. Ama hiçbir merhem hiçbir ilaç kızın derdine çare olmamış.Kız günden güne de eriyip gidermiş… işte o kızın anası da kızın başında oturur ağlar dururmuş.

“Kızcağız… Kızcağız..” diye..

Tabii değirmen bu,gürültü çok ya kızın anası o gürültüyü bastırmak ve figanını dört bir yana duyurmak için olanca gücü ile bağırmış.

“Kızcağız…Kızcağız…Kızcağız…” işte kızcağız, kulaktan kulağa Kozcağız olmuş ve bu günlere gelmiş.

1946 yılında Bucak olan Kozcağız 1967 yılında Belediye Teşkilatına kavuşmuştur. Kozcağız Belediyesinin Merkez, Demirci Ahmetler, Değirmenci Kavlaklık Mahallesi olmak üzere 4 mahallesi mevcuttur.

Belde sınırları içinde 40 köy bulunmaktadır.

COĞRAFİ YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

       Kozcağız, Batı Karadeniz Bölgesi’nde bulunan Bartın İli’ne bağlı bucak merkezidir.
Batıda Çaycuma ilçesi (Zonguldak), güneyde Zonguldak İli, kuzeyde Bartın İli, doğuda ise Ulus ilçesine bağlı Kumluca beldesi ile sınır komşusudur